Otoczenie zewnętrzne

Rynek telekomunikacyjny

Rynek telekomunikacyjny w Polsce jest rozwinięty i charakteryzuje się wysokimi wskaźnikami penetracji w większości segmentów. Branża ta jest niezwykle ważna dla polskiej gospodarki, szczególnie w erze cyfrowej. Wraz z branżą informatyczną i branżą treści programowych, kształtuje społeczeństwo informacyjne i aktywnie uczestniczy w przekształcaniu polskich firm. Starając się sprostać tej wielkiej odpowiedzialności, branża telekomunikacyjna mierzy się z wieloma wyzwaniami biznesowymi i technicznymi, które wymagają znacznych inwestycji w infrastrukturę, obecnie i w kolejnych latach, w celu zapewnienia klientom indywidualnym, publicznym i biznesowym szybkiego i bezpiecznego dostępu do Internetu (przewodowego i bezprzewodowego), a także nowych usług i urządzeń, spełniających nowe wymagania.

Rynek telekomunikacyjny w Polsce charakteryzuje się silną konkurencją i relatywnym rozdrobnieniem. Jest zdominowany przez usługi mobilne, a intensywny proces wypierania przez nie telefonii stacjonarnej dotyczy zarówno połączeń głosowych jak i dostępu do Internetu. Te czynniki miały w przeszłości poważny wpływ na rynek jako całość. Uwzględniając korzystną sytuację gospodarczą w Polsce, bardzo niskie ceny usług telekomunikacyjnych, wyrównane udziały największych operatorów oraz planowane inwestycje w technologię 5G, można zakładać, że główni uczestnicy gry rynkowej będą się coraz bardziej koncentrować na tworzeniu wartości – co w przyszłości może mieć korzystny wpływ na środowisko rynkowe.

Rynek telekomunikacyjny w Polsce – dalsza erozja, ale przy poprawie trendu

Rynek telekomunikacyjny w Polsce – dalsza erozja, ale przy poprawie trendu

• Bardzo duża konkurencja cenowa w usługach mobilnych, która nasiliła się w czasie kilku wojen cenowych w segmencie konsumenckim i biznesowym. Kluczową rolę w destabilizacji rynku odgrywał Play, który stosunkowo późno wszedł na rynek. Korzystając do końca 2012 roku z asymetrii stawek MTR, Play realizował agresywną strategię zdobywania udziału w rynku.
• Strukturalny spadek w stacjonarnych usługach głosowych, do którego przyczyniło się głównie: 1) bardzo szybkie upowszechnienie się usług komórkowych w przystępnej cenie, 2) częściowa regulacja w tym segmencie, 3) niekorzystne trendy demograficzne.
• Słabo rozwinięta stacjonarna infrastruktura szerokopasmowa, zwłaszcza poza dużymi miastami, co w połączeniu z szybkim rozwojem rynku komórkowego i strategią operatorów zakładającą oferowanie wyłącznie usług mobilnych doprowadziło do wypierania usług stacjonarnych przez komórkowe. Wskaźnik penetracji dla mobilnego Internetu stosowanego do użytku w domu jest w Polsce znacznie wyższy od średniej dla krajów Unii Europejskiej.
• Niekorzystny wpływ konkurencji ze strony bezpłatnej cyfrowej telewizji naziemnej na rynek płatnej telewizji.

W porównaniu z całym rynkiem, powyższe trendy znacząco wpłynęły na wyniki Orange Polska, co znalazło odzwierciedlenie w spadku przychodów.

Przyczyniły się do tego głównie następujące czynniki:

• konieczność dostosowania się do silnej konkurencji cenowej w usługach mobilnych w celu obrony udziałów w rynku konsumenckim i biznesowym;
• bardzo znacząca ekspozycja w segmencie stacjonarnych usług głosowych ze względu na dominującą pozycję;
• gorsze od średniej rynkowej wyniki w segmencie stacjonarnego dostępu do Internetu ze względu na regulacje i słabo rozwiniętą infrastrukturę w dużych miastach, co spowodowało utratę udziału w rynku na rzecz operatorów kablowych;
• brak znaczącej ekspozycji na rynku płatnej telewizji.

Przewidywane przyszłe trendy na rynku kreślą korzystniejszą perspektywę

W naszej ocenie, w najbliższych latach kierunek rozwoju rynku będą kształtować następujące trendy:

• Przewidywana jest pewna poprawa sytuacji na rynku komórkowym. Taryfy głosowe z nielimitowanymi połączeniami do wszystkich sieci stały się już standardem na rynku, a ceny usług spadły do jednego z najniższych poziomów w Unii Europejskiej. Udziały w rynku czterech największych operatorów w miarę się wyrównały. W ciągu ostatnich dwunastu miesięcy podstawowe plany taryfowe nie były modyfikowane, a operatorzy zachęcają klientów do migracji do droższych opcji, oferując w zamian atrakcyjne funkcjonalności (np. nielimitowany transfer danych, dostęp do muzyki lub treści telewizyjnych). Ponadto, operatorzy komórkowi stoją wobec zbliżających się inwestycji w technologię 5G (zakup częstotliwości i budowa sieci), a ich bilanse wykazują stosunkowo znaczący poziom dźwigni finansowej. Świadczy to naszym zdaniem o rosnącej popularności podejścia typu „więcej za więcej” i nacisku na tworzenie wartości. Tak jest z pewnością w przypadku Orange Polska. Jednak rynek pozostaje silnie konkurencyjny, a pod koniec 2018 roku jeden z operatorów wprowadził agresywne promocje. Operatorzy w coraz większym stopniu konkurują ze sobą poprzez oferowanie bardzo korzystnych cen za kolejne usługi.
• Przesył danych powinien w dalszym ciągu dynamicznie rosnąć, do czego przyczynia się upowszechnienie nowoczesnych urządzeń mobilnych oraz bardzo szybki wzrost transmisji danych w przeliczeniu na jednego klienta, związany głównie z treściami multimedialnymi i mediami społecznościowymi. Przewidujemy, że przesył danych będzie nadal rosnąć w obecnym tempie przez co najmniej kilka lat – dopóki w Polsce będzie trwała rewolucja smartfonowa. Spełnienie oczekiwań klientów dotyczących nieprzerwanego i możliwie najlepszego dostępu do Internetu wymaga konwergentnego podejścia do kwestii jakości sieci. Z tego względu, kluczowy jest rozwój zarówno sieci stacjonarnej jak i mobilnej.
• Kontynuowane będą znaczące inwestycje w infrastrukturę Internetu dużych prędkości ze strony Orange Polska i innych podmiotów, w tym w ramach rządowego programu POPC. Lepsza infrastruktura w połączeniu z rosnącym popytem na przesył danych spowoduje migrację do usług szybkiego Internetu. Biorąc pod uwagę aspekty ekonomiczne rozbudowy sieci światłowodowej i przedstawione publicznie plany inwestycyjne (w tym przez Orange Polska oraz w ramach rządowego programu POPC), można szacować, że w perspektywie średniookresowej liczba gospodarstw domowych w zasięgu usług światłowodowych przekroczy w Polsce 7 mln (wobec około 5,2 mln na koniec 2018 roku).
• Konwergencja jest coraz częściej postrzegana jako skuteczna formuła na pozyskanie gospodarstw domowych, czegopotwierdzeniem jest sukces oferty Orange Love, przejęcie Netii przez Grupę Cyfrowy Polsat, odpłatne uzyskanie przez T-Mobile hurtowego dostępu do naszej sieci światłowodowej oraz przystąpienie przez UPC do świadczenia usług komórkowych w modelu operatora wirtualnego.
• Wszystko znajdzie się w sieci i w chmurze, wspierając ewolucję takich usług, jak Internet rzeczy, inteligentne domy czy inteligentne miasta. Dynamicznie rozwija się marketing oparty na wykorzystaniu danych osobowych i wiedzy o klientach. Jest to zarówno źródło nowych możliwości, jak i wyzwanie dla cyberbezpieczeństwa i ochrony danych osobowych.
• Spadek w stacjonarnych usługach głosowych będzie postę- pował, ale w miarę upływu czasu będzie miał coraz mniejszy wpływ na ogólną dynamikę rynku.
• Rynek płatnej telewizji pozostanie względnie stabilny. W Polsce nadal bardzo silną pozycję ma telewizja linearna. Co prawda kontent OTT szybko rośnie, ale pozostanie raczej uzupełnieniem oferty linearnej niż jej znaczącym substytutem.
• Przewidujemy stopniowe wchodzenie kart eSIM na rynek, począwszy od urządzeń przenośnych, ale naszym zdaniem do 2020 roku wpływ tego czynnika na rynek smartfonów będzie ograniczony.
• Postępująca cyfryzacja odgrywa coraz ważniejszą rolę we wszystkich sferach życia, a usługi mobilne nie są wyjątkiem. Powszechne korzystanie z rozwiązań cyfrowych – takich jak usługi dostępne z aplikacji mobilnych, zakupy mobilne czy obsługa klienta przy użyciu botów lub poprzez czat w aplikacji – podnosi kontakty pomiędzy operatorem a klientem na zupełnie nowy poziom

Wszystkie powyższe trendy w połączeniu z korzystnymi perspektywami gospodarczymi dla Polski, skutkującymi wzrostem dochodu rozporządzalnego, wskazują, że w kolejnych latach sytuacja na rynku telekomunikacyjnym powinna się poprawiać. Do przywrócenia wzrostu będzie się przyczyniać ekspansja szybkiego Internetu, stabilizacja w segmencie mobilnym oraz malejący wpływ telefonii stacjonarnej na ogólną wartość rynku. Wierzymy, że dzięki przyjętej strategii spółka Orange Polska jest przygotowana lepiej niż w przeszłości, by wykorzystać korzystne trendy rynkowe. Będą temu sprzyjać trzy kluczowe czynniki:

• Rozbudowa sieci światłowodowej: znaczące inwestycje w rozbudowę sieci światłowodowej pozwalają nam stopniowo nadgonić lukę technologiczną względem operatorów kablowych i już przyczyniły się do powrotu na ścieżkę wzrostu w segmencie stacjonarnego dostępu do Internetu.
• Konwergencja: OOrange Polska ma wyjątkową pozycję w Polsce jako operator konwergentny i stosuje tę strategię głównie względem operatorów kablowych, którzy jak dotąd nie wprowadzili na szerszą skalę usług komórkowych.
• Koncentracja na wartości: począwszy od 2017 roku we wszelkich decyzjach komercyjnych kierujemy się budowaniem wartości. W szczególności, radykalnie uprościliśmy komórkowe plany taryfowe, budując je zgodnie z zasadą „więcej za więcej”.

Z drugiej strony, będziemy nadal pod presją wynikającą z niekorzystnych trendów w tradycyjnych usługach stacjonarnych oraz usługach stacjonarnego Internetu opartych na starszych technologiach. Szczegółowe informacje na temat strategii przedstawiono w sekcji Strategia.

Orange Polska kluczowym graczem we wszystkich segmentach rynku

Polski rynek telekomunikacyjny, zarówno w segmencie komórkowym jak i stacjonarnym, jest dość rozdrobniony. Dotychczas konsolidacja postępowała dość wolno i dotyczyła głównie segmentu usług stacjonarnych. Jednak obecnie na rynku pojawiają się tendencje w kierunku łączenia działalności mobilnej i stacjonarnej. W ostatnich pięciu latach, najpoważniejszą transakcją było nabycie operatora komórkowego Polkomtelprzez grupę medialną Cyfrowy Polsat w 2013 roku. W wyniku tej operacji powstała grupa medialno-telekomunikacyjna, która koncentruje się głównie na oferowaniu pakietów obejmujących płatną telewizję i usługi mobilne.

W grudniu 2018 roku, Grupa Cyfrowy Polsat zakończyła przejęcie Netii – największego alternatywnego operatora telefonii stacjonarnej w Polsce. W opinii Cyfrowego Polsatu, przejęcie Netii zapewni grupie między innymi dostęp do komplementarnej technologii szerokopasmowej oraz umożliwi wejście na nowe rynki w dużych miastach. Transakcja skutkuje nasileniem konkurencji w obszarze konwergencji. Z drugiej strony, wzmożona promocja ofert konwergentnych przez większą liczbę podmiotów może się przyczynić do wzrostu popularności tej kategorii rynkowej, znacznie zwiększając popyt na takie pakiety usług.

Główni gracze byli dotąd nieskuteczni w działaniach na rzecz konsolidacji na rynku telewizji kablowej. W latach 2016-2018, UPC (największy operator telewizji kablowej na rynku) podjął próbę przejęcia spółki Multimedia Polska (trzeciego co do wielkości operatora kablowego). Jednak transakcja nie doszła do skutku, gdyż, według doniesień medialnych, właścicielowi UPC nie udało się dojść do porozumienia ze sprzedającymi co do warunków transakcji. Problemem okazały się nałożone przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów warunki związane ze zbyciem przez UPC części aktywów. W opinii UOKiK, były one uzasadnione, gdyż połączenie obu sieci kablowych doprowadziłoby do powstania operatora o dominującej pozycji na rynku lokalnym. W drugiej połowie 2018 roku, zamiar przejęcia spółki Multimedia Polska ogłosił drugi co do wielkości operator kablowy – Vectra. Wydaje się jednak, że ten proces nie przebiega gładko, a w pewnym momencie właściciele Multimedia Polska ogłosili zamiar wycofania się z wcześniej uzgodnionej transakcji. Formalnie, planowana transakcja jest od wielu miesięcy badana przez UOKiK.

Orange Polska jest największym graczem na rynku, który jest obecny we wszystkich jego segmentach. Jest liderem w ujęciu wartościowym na rynku komórkowym, a także liderem w ujęciu ilościowym i wartościowym w segmentach stacjonarnego Internetu i stacjonarnych usług głosowych.

Główni gracze na rynku telekomunikacyjnym w Polsce