Zasady ogólne

Rynek telekomunikacyjny w Polsce podlega regulacjom sektorowym przyjmowanym na poziomie Unii Europejskiej, a następnie przenoszonym do ustawodawstwa krajowego. Nadzór nad rynkiem sprawuje krajowy organ regulacyjny: Urząd Komunikacji Elektronicznej (UKE). Ogólną zasadą jest podział rynku telekomunikacyjnego na odrębne rynki poszczególnych usług detalicznych i hurtowych – zwane rynkami właściwymi. UKE analizuje poziom konkurencji na każdym z tych rynków i w oparciu o wyniki analizy podejmuje decyzje o wymaganym zakresie regulacji. Jako były operator narodowy na rynku usług telefonii stacjonarnej, spółka Orange Polska została uznana za operatora o znaczącej pozycji rynkowej i podlega obowiązkom regulacyjnym względem określonych segmentów rynku. Te ograniczenia regulacyjne mają istotny wpływ na niektóre ze świadczonych przez nas usług. Na rynku komórkowym Orange Polska i pozostali najwięksi operatorzy podlegają takim samym regulacjom. Działalność Spółki jest również monitorowana przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK).

Najważniejsze regulacje

Obecnie za najważniejsze dla naszej działalności uważamy następujące regulacje:

• Obowiązek zapewnienia dostępu do usługi hurtowej odsprzedaży dostępów szerokopasmowych (BSA) oraz fizycznego dostępu do infrastruktury pętli lokalnych (LLU) po cenach uzależnionych od kosztów (weryfikowanych testami zawężania marży i ceny) i na warunkach niedyskryminacyjnych (w tym z zachowaniem „chińskich murów”). Regulacje w tym zakresie dotyczą zarówno łączy miedzianych, jak i światłowodowych. Obowiązek udostępnienia infrastruktury miedzianej i światłowodowej przez Orange Polska na zasadach BSA nie dotyczy 151 zderegulowanych gmin. Obowiązek zapewnienia dostępu do infrastruktury sieciowej nie dotyczy 51 zderegulowanych gmin.
• Regulacje dotyczące usług zakańczania połączeń w sieci stacjonarnej – Orange Polska nie jest jedynym operatorem, który podlega tym regulacjom (dotyczą one około 200 operatorów), ale w odniesieniu do Spółki mają one najbardziej restrykcyjny charakter w zakresie stawek za zakańczanie połączeń i warunków hurtowego dostępu do sieci.
• Europejskie regulacje dotyczące opłat roamingowych na terenie UE – Od 15 czerwca 2017 roku detaliczne opłaty roamingowe zostały zrównane z cenami usług krajowych. Operatorzy są chronieni przed nadużywaniem roamingu poprzez mechanizm polityki uczciwego korzystania (Fair Usage Policy – FUP). Ponieważ regulacje dotyczące roamingu mają niekorzystny wpływ na przychody i rentowność Orange Polska, Spółka wystąpiła do UKE o możliwość stosowania dopłat wobec klientów nadużywających usług w roamingu.
• Regulacje dotyczące połączeń międzynarodowych – Od 15 maja 2019 roku maksymalne stawki za połączenia międzynarodowe wewnątrz UE nie mogą przekraczać 0,19 € za minutę oraz 0,06 € za SMS. Regulacja dotyczy tylko klientów indywidualnych i będzie obowiązywać przez pięć lat.

Naturalnie, jako firma jesteśmy także obowiązani stosować się do przepisów ogólnych oraz decyzji administracyjnych. W ostatnim okresie otoczenie prawne zmienia się bardzo dynamicznie.

Zarówno na szczeblu europejskim, jak i krajowym planowane są dalsze zmiany w regulacjach telekomunikacyjnych.

Najnowsze trendy w otoczeniu regulacyjnym

W ostatnich kilku latach ramy regulacyjne ewoluowały w stronę nieco łagodniejszej polityki nadzoru. Było to związane przede wszystkim ze zmianami w ogólnej strukturze rynku telekomunikacyjnego w Polsce oraz znacznym zwiększeniem konkurencji w określonych segmentach (np. w wyniku pojawienia się operatorów kablowych jako ważnych graczy na rynku detalicznych usług stacjonarnego dostępu do internetu).

Na przykład UKE wydał decyzje, które gwarantują symetryczny dostęp do kanalizacji kablowej i regulują dostęp do kabli wewnątrzbudynkowych należących do najważniejszych posiadaczy tej infrastruktury, przy czym obowiązki regulacyjne zostały nałożone nie tylko na przedsiębiorców telekomunikacyjnych, ale także na największych operatorów telewizji kablowej.

Spodziewamy się również istotnych zmian regulacyjnych w odniesieniu do stawek za zakańczanie połączeń w sieciach stacjonarnych (FTR) i ruchomych (MTR). W Unii Europejskiej przyjęto regulacje, które przewidują wdrożenie jednolitych stawek za zakańczanie połączeń zarówno w sieciach stacjonarnych, jak i ruchomych we wszystkich państwach członkowskich. Ostateczna wysokość tych stawek nie jest jeszcze znana. Państwa członkowskie powinny wdrożyć nowe stawki na początku 2021 roku.

Zmiany w otoczeniu makroekonomicznym, w tym dotyczące wzrostu gospodarczego, inflacji, bezrobocia, dochodu rozporządzalnego, stóp procentowych i kursów wymiany, mogą wpływać na zdolność Spółki do tworzenia wartości. Chociaż nie mamy bezpośredniego wpływu na te czynniki, możemy ograniczać niekorzystne skutki zmian poprzez stosowanie instrumentów zabezpieczających. W 2019 roku sytuacja gospodarcza Polski była relatywnie korzystna w porównaniu z innymi krajami europejskimi, a według formułowanych na początku bieżącego roku prognoz, pomimo stopniowego spowolnienia w najbliższych latach Polska powinna nadal notować dodatnią dynamikę wzrostu. Naturalnie, w świetle wybuchu epidemii koronawirusa powyższe prognozy trzeba będzie zapewne znacznie skorygować.

Wzrost gospodarczy

W 2019 roku polska gospodarka rozwijała się w tempie wolniejszym niż rok wcześniej. Według szacunków GUS, PKB wzrósł realnie o 4,1%. Na pozytywny obraz gospodarki wpłynął w głównej mierze wzrost konsumpcji prywatnej, wsparty przez inwestycje. W kolejnych latach czynniki stymulujące PKB staną wobec trudnych wyzwań, głównie wskutek problemów z pozyskaniem wystarczającej liczby pracowników i presji na wzrost kosztów pracy. Wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych znajdowały się w 2019 roku pod silną presją inflacyjną, lecz były stymulowane przez malejące bezrobocie, wzrost płac, program socjalny „500+” oraz niskie stopy procentowe. Na perspektywę dalszego wzrostu gospodarczego w Polsce wpływa także kondycja gospodarek europejskich i koniunktura na rynkach światowych. Według wstępnych szacunków GUS, w czwartym kwartale 2019 roku nastąpiło spowolnienie wzrostu gospodarczego do 3,2% w ujęciu rocznym.

Inflacja

Średnioroczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług w 2019 roku osiągnął poziom 2,3% i był niższy od celu inflacyjnego NBP (2,5%). Inflacja była jednak wyraźnie wyższa niż w poprzednim roku, głównie za sprawą wzrostu cen energii oraz pogorszenia się koniunktury zagranicznej. Pomimo rosnącej presji inflacyjnej Rada Polityki Pieniężnej utrzymała w ciągu całego roku referencyjną stopę procentową na rekordowo niskim poziomie 1,5% (obowiązuje od marca 2015 roku), podtrzymując ocenę, że bieżący stabilny wzrost gospodarczy ogranicza ryzyko utrzymania się inflacji poniżej celu w średnim okresie.

Na tle innych branż usługi telekomunikacyjne nadal notowały w ubiegłym roku słabnącą rentowność, będącą pochodną spadku cen efektywnych przy jednoczesnym wyraźnym wzroście kosztów i wydatków inwestycyjnych – koniecznych dla sprostania rosnącym wymaganiom klientów poprzez wymianę starszej generacji infrastruktury na nowoczesną oraz dla zapewnienia dostępności usług na terenach tzw. białych plam. W 2019 roku zanotowano jednak stabilizację sytuacji cenowej w branży usług telekomunikacyjnych, a operatorzy zaczęli się koncentrować bardziej na działaniach utrzymaniowych wobec posiadanej bazy klientów niż na agresywnym przejmowaniu klientów od konkurentów. Większość operatorów zdecydowała się nawet na podwyżki cen za wybrane usługi mobilne w formule „więcej za więcej”.

Bezrobocie i koszty pracy

Ogólna sytuacja makroekonomiczna wpływa korzystnie na rynek pracy, czego przejawem był wzrost zatrudnienia oraz spadek bezrobocia do poziomu 5,2% (-0,6 pp. w ujęciu rocznym) na koniec 2019 roku. W tym samym czasie odnotowano wzrost płac w sektorze przedsiębiorstw (+6,5% rok do roku w ujęciu nominalnym). Po raz pierwszy od 2012 roku, na koniec bieżącego roku może nastąpić niewielki wzrost stopy bezrobocia względem 2019 roku. Wielkim wyzwaniem dla gospodarki są problemy z dostępnością rąk do pracy oraz wzrost kosztów pracy wynikający z presji na podwyżkę płac. To z kolei może wpłynąć na pogorszenie nastrojów w niektórych branżach i stanowić barierę dla wzrostu gospodarczego poprzez ograniczanie inwestycji.

Stopy procentowe

Rok 2019 ponownie nie przyniósł zmian w polityce banku centralnego i stopy procentowe pozostały stabilne, na najniższym poziomie w historii. Na samym początku tego roku oczekiwano, że Rada Polityki Pieniężnej pozostawi stopy procentowe na niezmienionym poziomie również w 2020 roku, podejmując w razie potrzeby kroki, aby przygotować rynek do późniejszych podwyżek. Jednak w marcu 2020 roku, dostrzegając krytyczny wpływ epidemii koronawirusa na aktywność gospodarczą, Rada obniżyła stopę referencyjną NBP o 50 punktów bazowych, do poziomu 1,0%. Ewentualny wzrost stóp procentowych nie powinien mieć istotnego wpływu na koszt obsługi zadłużenia Grupy ze względu na utrzymywany wysoki poziom zabezpieczeń.

Kursy wymiany

Wahania kursów walutowych mają wpływ na wysokość zobowiązań Orange Polska denominowanych w walutach obcych, a także na wysokość rozliczeń z operatorami zagranicznymi. Jednak wpływ ten jest w znacznym stopniu ograniczony poprzez posiadany przez Spółkę portfel transakcji zabezpieczających. Na koniec 2019 roku złoty osłabił się o 1,0% w stosunku do dolara amerykańskiego, ale zyskał 1,0% w stosunku do euro. Wahania polskiej waluty były spowodowane głównie przez czynniki zewnętrzne. W perspektywie średniookresowej ewentualne osłabienie kursu złotego nie powinno mieć istotnego wpływu na wysokość zobowiązań Orange Polska denominowanych w walutach obcych oraz na wysokość rozliczeń z operatorami zagranicznymi ze względu na utrzymywany wysoki poziom zabezpieczeń.

Rynek telekomunikacyjny w Polsce jest rozwinięty i charakteryzuje się wysokimi wskaźnikami penetracji w większości segmentów. Branża ta jest niezwykle ważna dla polskiej gospodarki, szczególnie w erze cyfrowej. Wraz z branżą informatyczną i branżą treści programowych kształtuje społeczeństwo informacyjne i aktywnie uczestniczy w transformacji polskich firm. Obecnie, u progu ery 5G – wraz z nowymi rozwiązaniami i usługami, jakie ta technologia ma wnieść na rynek – jest to bardziej widoczne niż kiedykolwiek. Starając się sprostać tej wielkiej odpowiedzialności, branża telekomunikacyjna mierzy się z wieloma wyzwaniami biznesowymi i technicznymi, które wymagają znacznych inwestycji w infrastrukturę, obecnie i w kolejnych latach, w celu zapewnienia klientom indywidualnym, publicznym i biznesowym szybkiego i bezpiecznego dostępu do internetu (przewodowego i bezprzewodowego), a także nowych usług i urządzeń, spełniających nowe wymagania.

Rynek telekomunikacyjny w Polsce charakteryzuje się silną konkurencją i relatywnym rozdrobnieniem. Jest zdominowany przez usługi mobilne, a intensywny proces wypierania przez nie telefonii stacjonarnej dotyczy zarówno połączeń głosowych, jak i dostępu do internetu. Te czynniki miały w przeszłości poważny wpływ na rynek jako całość. Jednak 2019 rok przyniósł przełom na rynku telekomunikacyjnym: operatorzy komórkowi podnieśli ceny usług w formule „więcej za więcej”. Było to efektem korzystnej sytuacji gospodarczej w Polsce, bardzo niskich cen usług telekomunikacyjnych, wyrównanych udziałów największych operatorów oraz planowanych inwestycji w technologię 5G. Można zakładać, że uczestnicy gry rynkowej będą nadal koncentrować się na tworzeniu wartości – co będzie mieć korzystny wpływ na otoczenie rynkowe.

Rynek telekomunikacyjny w Polsce - poprawa sytuacji

Według szacunków Orange Polska, w 2018 roku, po wielu latach spadków, nastąpiła stabilizacja rynku telekomunikacyjnego w Polsce, zaś nasze wstępne szacunki za 2019 rok wskazują na wzrost wartości tego rynku w ubiegłym roku. Kluczowe czynniki, które w ubiegłych latach wpływały na wartość rynku jako całości, były następujące:

• Bardzo duża konkurencja cenowa w usługach mobilnych, która nasiliła się w czasie kilku wojen cenowych w segmencie konsumenckim i biznesowym. W efekcie, ceny tych usług w Polsce należą do najniższych w Unii Europejskiej. Kluczową rolę w destabilizacji sytuacji rynkowej odgrywał Play, który realizował agresywną strategię zdobywania udziału w rynku.
• Strukturalny spadek w stacjonarnych usługach głosowych, do którego przyczyniły się głównie: bardzo szybkie upowszechnienie się usług komórkowych w przystępnej cenie, częściowa regulacja w tym segmencie oraz niekorzystne trendy demograficzne.
• Słabo rozwinięta stacjonarna infrastruktura szerokopasmowa, zwłaszcza poza dużymi miastami, co w połączeniu z szybkim rozwojem rynku komórkowego i strategią operatorów zakładającą oferowanie wyłącznie usług mobilnych doprowadziło do wypierania usług stacjonarnych przez komórkowe. Wskaźnik penetracji dla mobilnego internetu stosowanego do użytku w domu jest w Polsce znacznie wyższy od średniej dla krajów Unii Europejskiej.
• W porównaniu z całym rynkiem powyższe trendy znacząco bardziej wpłynęły na wyniki Orange Polska, co znalazło odzwierciedlenie w wieloletnim spadku przychodów. Przyczyniły się do tego głównie następujące czynniki:
  • konieczność dostosowania się do silnej konkurencji cenowej w usługach mobilnych w celu obrony udziałów w rynku konsumenckim i biznesowym;
  • bardzo duża ekspozycja w segmencie stacjonarnych usług głosowych ze względu na dominującą pozycję;
  • gorsze od średniej rynkowej wyniki w segmencie stacjonarnego dostępu do internetu ze względu na wymogi regulacyjne i słabo rozwiniętą infrastrukturę w dużych miastach, co spowodowało utratę udziału w rynku na rzecz operatorów kablowych;
  • brak silnej ekspozycji na rynku płatnej telewizji.

W 2019 roku nastąpiły dalsze zmiany na rynku telekomunikacyjnym w Polsce. Operatorzy podnieśli ceny usług w formule „więcej za więcej”. Zmiany były najbardziej widoczne na rynku komórkowym, gdzie trzech z czterech operatorów infrastrukturalnych podniosło ceny w zamian za większe pakiety na transfer danych.

Przewidywane przyszłe trendy na rynku kreślą korzystniejszą perspektywę

W naszej ocenie w najbliższych latach kierunek rozwoju rynku będą wyznaczać następujące trendy:

• Przewidywana jest pewna poprawa sytuacji na rynku komórkowym. Taryfy głosowe z nielimitowanymi połączeniami do wszystkich sieci stały się już standardem na rynku, a oferty są pozycjonowane poprzez liczbę GB oraz usługi dodane. Ponadto operatorzy komórkowi stoją wobec zbliżających się inwestycji w technologię 5G (zakup częstotliwości i budowa sieci), a ich bilanse wykazują stosunkowo duży poziom dźwigni finansowej. Świadczy to naszym zdaniem o rosnącej popularności podejścia typu „więcej za więcej” i nacisku na tworzenie wartości. Tak jest z pewnością w przypadku Orange Polska, który jako pierwszy operator na rynku podniósł w 2019 roku ceny usług – co spotkało się z dobrym przyjęciem wśród klientów.
• Przesył danych dynamicznie rośnie, do czego przyczynia się upowszechnienie nowoczesnych urządzeń mobilnych oraz bardzo szybki wzrost transmisji danych w przeliczeniu na jednego klienta, związany głównie z treściami multimedialnymi i mediami społecznościowymi. Przewidujemy, że przesył danych będzie nadal rosnąć w obecnym tempie przez co najmniej kilka lat – dopóki w Polsce będzie trwała rewolucja smartfonowa. Spełnienie oczekiwań klientów dotyczących nieprzerwanego i możliwie najlepszego dostępu do internetu wymaga konwergentnego podejścia do kwestii jakości sieci. Z tego względu kluczowy jest rozwój zarówno sieci stacjonarnej (światłowodowej), jak i mobilnej (4G/5G).
• Kontynuowane będą duże inwestycje w infrastrukturę internetu dużych prędkości. Wszyscy infrastrukturalni operatorzy komórkowi zdecydowali się rozszerzyć ofertę produktową o usługi stacjonarnego dostępu do internetu poprzez przejęcia, umowy hurtowe lub umowy o współpracy. Lepsza infrastruktura w połączeniu z rosnącym popytem na przesył danych spowoduje migrację do usług szybkiego internetu. Biorąc pod uwagę aspekty ekonomiczne rozbudowy sieci światłowodowej i przedstawione publicznie plany inwestycyjne (w tym przez Orange Polska oraz w ramach rządowego programu POPC), można szacować, że w perspektywie średniookresowej w zasięgu usług światłowodowych znajdzie się ponad 50% gospodarstw domowych.
• Konwergencja jest coraz częściej postrzegana jako skuteczna formuła na pozyskanie gospodarstw domowych, czego potwierdzeniem jest sukces oferty Orange Love, przejęcie Netii przez Grupę Cyfrowy Polsat, odpłatne uzyskanie przez T-Mobile hurtowego dostępu do naszej sieci światłowodowej, współpraca Play z Vectrą oraz wprowadzenie usług komórkowych przez UPC.
• Wszystko znajdzie się w sieci i w chmurze, umożliwiając ewolucję takich usług, jak internet rzeczy, inteligentne domy i inteligentne miasta. Te rozwiązania będą wspierać bardziej ekologiczne podejście wśród firm (w tym Orange Polska), jednostek samorządowych i klientów indywidualnych.
• Dynamicznie rozwija się marketing oparty na wykorzystaniu danych osobowych i wiedzy o klientach. Jest to zarówno źródło nowych możliwości, jak i wyzwanie dla cyberbezpieczeństwa i ochrony danych osobowych.
• Spadek w stacjonarnych usługach głosowych będzie postępował, ale w miarę upływu czasu będzie miał coraz mniejszy wpływ na ogólną dynamikę rynku.
• Rynek płatnej telewizji pozostanie względnie stabilny. W Polsce nadal bardzo silną pozycję ma telewizja linearna. Co prawda kontent OTT szybko rośnie, ale pozostanie raczej uzupełnieniem oferty linearnej niż jej znaczącym substytutem.
• Przewidujemy stopniowe wchodzenie kart eSIM na rynek. Orange Polska wdrożył to przyjazne dla środowiska rozwiązanie już w grudniu 2018 roku, jako pierwszy operator komórkowy na rynku polskim.
• Postępująca cyfryzacja odgrywa coraz ważniejszą rolę we wszystkich sferach życia, a usługi mobilne nie są wyjątkiem. Powszechne korzystanie z rozwiązań cyfrowych – takich jak usługi dostępne z aplikacji mobilnych, zakupy mobilne czy obsługa klienta przy użyciu botów lub poprzez czat w aplikacji – podnosi kontakty pomiędzy operatorem a klientem na zupełnie nowy poziom.
• Usługi ICT są coraz częściej postrzegane jako synergiczne wobec tradycyjnych usług telekomunikacyjnych, wzmacniając ofertę dla klientów biznesowych. Potwierdzają to niedawne ruchy na rynku: przejęcie BlueSoft przez Orange Polska, zakup akcji Asseco Poland przez Cyfrowy Polsat, nabycie 3S przez Play oraz zapowiedziane inwestycje T-Mobile w centra przetwarzania danych.
• Wszystkie powyższe trendy w połączeniu z korzystnymi perspektywami gospodarczymi dla Polski, skutkującymi wzrostem dochodu rozporządzalnego, wskazują, że w kolejnych latach sytuacja na rynku telekomunikacyjnym powinna się poprawiać. Do przywrócenia wzrostu będzie się przyczyniać ekspansja szybkiego internetu, stabilizacja w segmencie mobilnym oraz malejący wpływ telefonii stacjonarnej na ogólną wartość rynku. Wierzymy, że dzięki przyjętej strategii spółka Orange Polska jest przygotowana lepiej niż w przeszłości, by wykorzystać korzystne trendy rynkowe. Będą temu sprzyjać następujące kluczowe czynniki:
• Rozbudowa sieci światłowodowej: Znaczące inwestycje w rozbudowę sieci światłowodowej pozwalają nam stopniowo nadgonić lukę technologiczną względem operatorów kablowych i już przyczyniły się do powrotu na ścieżkę wzrostu. Zdaniem Orange Polska, inwestycje w łącza światłowodowe są najlepszą opcją rozwijania usług stacjonarnego internetu – a przy tym optymalną pod względem środowiskowym, gdyż w przeliczeniu na jeden Gb ta technologia ma ponad pięciokrotnie wyższą efektywność energetyczną od xDSL.
• Konwergencja: Orange Polska ma wyjątkową pozycję w Polsce jako operator konwergentny i stosuje tę strategię głównie względem operatorów kablowych, którzy jak dotąd nie wprowadzili na szerszą skalę usług komórkowych.
• Koncentracja na wartości: Począwszy od 2017 roku, we wszelkich decyzjach komercyjnych kierujemy się budowaniem wartości. W szczególności, radykalnie uprościliśmy komórkowe plany taryfowe, budując je zgodnie z zasadą „więcej za więcej”.
• Cyfryzacja: W 2019 roku wprowadziliśmy innowacyjną ofertę Orange Flex. Jest to niezwykle elastyczna i całkowicie cyfrowa oferta obsługiwana z poziomu aplikacji w telefonie. Jest przy tym niezwykle elastyczna: klienci mogą dopasować swój plan komórkowy z poziomu smartfona, a potem łatwo zmieniać pakiety zależnie od potrzeb, bez żadnych umów lojalnościowych.
• ICT: W 2019 roku, dostrzegając zapotrzebowanie na rynku, Orange Polska podjął decyzję o nabyciu spółki BlueSoft, wzmacniając swoją pozycję w obszarze usług ICT oraz w segmencie klientów biznesowych.

Równocześnie będziemy nadal pod presją wynikającą z niekorzystnych trendów w tradycyjnych usługach stacjonarnych oraz usługach stacjonarnego internetu opartych na starszych technologiach. Szczegółowe informacje na temat strategii Orange Polska przedstawiono, począwszy od strony strategia.

Wyżej wymienione czynniki przyczyniły się do poprawy trendu przychodów Orange Polska. W 2019 roku, po raz pierwszy od trzynastu lat, osiągnęliśmy wzrost przychodów. W 2020 roku planujemy podtrzymać ten wzrost, choć w obecnej sytuacji – kiedy pod koniec pierwszego kwartału stanęliśmy w obliczu bezprecedensowego kryzysu społeczno-gospodarczego – będzie to zadaniem znacznie trudniejszym.

Orange Polska kluczowym graczem we wszystkich segmentach rynku

Polski rynek telekomunikacyjny, zarówno w segmencie komórkowym, jak i stacjonarnym, jest dość rozdrobniony. Jednak ostatnio nasiliły się na nim procesy konsolidacyjne: po długiej procedurze weryfikacyjnej nastąpiło przejęcie Multimedia Polska (trzeciego co do wielkości operatora telewizji kablowej) przez Vectrę (drugą co do wielkości). Na rynku pojawiają się wyraźne tendencje łączenia działalności mobilnej i stacjonarnej. Ten kierunek widać w działaniach naszych konkurentów, takich jak nabycie Netii (największego alternatywnego operatora telefonii stacjonarnej) przez Grupę Cyfrowy Polsat, zawarcie przez T-Mobile umów hurtowych z Orange Polska, Ineą i Nexerą, a także współpraca Play z Vectrą w zakresie oferty stacjonarnego internetu.

Orange Polska jest wiodącym operatorem telekomunikacyjnym w Polsce, który jest obecny we wszystkich segmentach rynku. Dysponujemy największą bazą klientów zarówno usług stacjonarnych, jak i komórkowych.

Chcemy budować dobre, długotrwałe relacje z naszymi dostawcami. Dbamy o to, aby relacje z naszymi dostawcami i partnerami biznesowymi były oparte na transparentnych zasadach i wzajemnych zobowiązaniach do przestrzegania standardów etycznych.

Ocena dostawców

Bierzemy aktywny udział w realizacji wspólnego dla Grupy Orange programu oceny dostawców globalnych – QREDIC. Wyniki oceny są wykorzystywane w procesie negocjacji i wyboru dostawców na poziomie globalnym, np. przy zakupie sprzętu abonenckiego czy sieciowego. Definitywnie negatywna ocena w zakresie przestrzegania standardów etycznych i ekologicznych dyskwalifikuje dostawcę.

Na poziomie globalnym Grupa Orange jest członkiem założycielem stowarzyszenia Joint Audit Cooperation (JAC), które zrzesza operatorów telekomunikacyjnych w celu kontroli, oceny i wspierania zasad odpowiedzialności społecznej wśród globalnych dostawców z branży teleinformatycznej. Stowarzyszenie ma zapewnić przestrzeganie przez wspólnych dostawców wymogów etycznych, środowiskowych oraz dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, a także zakazu zatrudniania dzieci. W ramach sieci JAC w 2019 roku przeprowadzono 84 nowe audyty.

Lokalnych dostawców zobowiązujemy do przestrzegania klauzul zgodności i CSR, które są umieszczane w umowach z naszą firmą i zawierają zobowiązanie kontrahenta do postępowania zgodnie z zasadami etycznego i odpowiedzialnego zachowania, w tym dotyczącymi praw człowieka, ochrony środowiska naturalnego, zrównoważonego rozwoju i zwalczania korupcji. We wszystkich umowach zakupowych umieszczamy klauzulę antykorupcyjną.

Budowanie trwałych relacji z dostawcami

W 2019 roku współpracowaliśmy w Polsce z 3317 dostawcami, w tym dostawcami sprzętu abonenckiego i sieciowego, usług budowy sieci oraz sprzętu komputerowego, a także firmami logistycznymi, agencjami outsourcingu personalnego oraz domami mediowymi. Staramy się, aby nasze relacje z dostawcami opierały się na kontraktach długoterminowych, zawierających transparentne zasady współpracy. Ponad 97,9% zakupów (pod względem wartości) jest realizowanych w oparciu o długoterminowe umowy ramowe. Sukcesywnie pracujemy nad tym, aby nasze zobowiązania wobec dostawców były regulowane w terminie. Wskaźnik terminowości opłat wynosi 88%. Standardowy termin płatności dla dostawcy wynosi do 30 dni (w przypadku 96% umów).

Jasne zasady wyłaniania dostawców

Prowadzimy konkurencyjną i otwartą politykę zakupową. Transparentność procesu wyłaniania dostawców zapewnia Regulamin Przeprowadzenia Procesu Zakupowego. Stanowi on zbiór zasad, którymi powinien się kierować każdy pracownik organizacji zakupowej w bezpośrednich i pośrednich kontaktach z dostawcą. Obejmuje procedury zakupowe, które w transparentny sposób określają zasady wyłaniania dostawcy, zawierania umów czy poufności informacji. W 2019 roku wprowadziliśmy we wszystkich umowach oddzielne zapisy dotyczące społecznej odpowiedzialności biznesu w postaci Klauzuli CSR. Do końca 2019 roku 94% pracowników działu zakupów Orange Polska ukończyło szkolenie internetowe poświęcone zasadniczym aspektom społecznym w procesie dokonywania zakupów.

Obecnie ponad 71% zamówień (pod względem liczby) jest składanych elektronicznie, poprzez internetowe narzędzie zakupowe, które automatycznie analizuje złożone oferty. Dostawcy chcący współpracować z Orange Polska mają możliwość samodzielnej rejestracji w bazie potencjalnych dostawców, dzięki czemu mogą uczestniczyć w procesach zakupowych prowadzonych przez Spółkę.

Poziom życia i stopa zatrudnienia w Polsce zbliżyły się do średniej dla krajów Unii Europejskiej, ale nadal występuje szereg wyzwań. Wskaźnik zatrudnienia jest wciąż nieco niższy od średniej unijnej i wynosi 73,6% (na koniec 3 kw. 2019) – chociaż luka stale się zmniejsza i obecnie wynosi już tylko 0,5 pp. Jednak w Polsce występuje znaczne zróżnicowanie tego wskaźnika w zależności od wykształcenia i płci. W grupie osób z wykształceniem wyższym zatrudnienie wyraźnie przekracza średnią europejską (87,9% wobec 84,7% dla UE 28), zaś wśród osób z wykształceniem podstawowym i średnim jest znacznie niższe (47,3%, tj. o ponad 10 pp. poniżej średniej unijnej). A w przypadku kobiet należących do tej samej kategorii edukacyjnej wskaźnik zatrudnienia należy do najniższych w Unii Europejskiej (zaledwie 31,5% wobec 45,9% dla całej UE).

Utrzymuje się też tendencja spadkowa stopy bezrobocia (rejestrowanego), które w styczniu 2020 roku wynosiło jedynie 5,5%. Jednak najnowsze badania siły roboczej wskazują, że ta tendencja osiągnęła już minimum i obecnie zaczyna się odwracać. Niezależnie od tego Polska boryka się w dalszym ciągu z problemem szybkiego starzenia się społeczeństwa i wysokim poziomem emigracji. Niekorzystne perspektywy demograficzne już teraz przekładają się na spadek liczby ludności w wieku produkcyjnym. Zgodnie z przygotowanym przez Komisję Europejską „Sprawozdaniem krajowym – Polska 2016 r.”, prognozuje się, że stosunek procentowy osób starszych do całej populacji wzrośnie z 20,9% w 2010 roku do 58% w 2050 roku.

W ostatnich latach osiągnięto znaczny postęp w ograniczaniu nierówności i ubóstwa. Począwszy od 2008 roku stale zmniejsza się liczba osób dotkniętych ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Współczynnik nierównomierności dochodowej Giniego, który jest miarą rozkładu rozporządzalnych dochodów ekwiwalentnych w społeczeństwie, obniżył się z blisko 35,6 punktu w 2005 roku do zaledwie 27,8 punktu na koniec 2018 roku, co przesunęło Polskę znacznie poniżej średniej dla 28 krajów Unii Europejskiej. Chociaż w ostatniej dekadzie współczynnik ten systematycznie się obniżał, to jednak coraz częściej wskazuje się, że nie oddaje on w pełni rzeczywistych nierówności w dochodach. W świetle nowych badań nad tym zagadnieniem, opartych na alternatywnych źródłach danych, takich jak ogólnokrajowe dane podatkowe (zob. Blanchet, Chancel i Gethin, 2019), Polska nadal plasuje się wśród krajów o najwyższych nierównościach dochodowych w Europie. Jednak niezależnie od tego, oficjalne dane podawane przez GUS wskazują na pozytywne zmiany w tym zakresie, przy czym w ostatnich dwóch latach proces ograniczania nierówności nabrał dynamiki wskutek wprowadzenia przez rząd nowych transferów socjalnych i korzystnych rozwiązań na rynku pracy. Wzrost płacy minimalnej, zmiany w umowach cywilnoprawnych, a przede wszystkim nowy olbrzymi program wsparcia dla rodzin (500 zł miesięcznie na każde dziecko; 300 zł rocznie na wyprawkę szkolną) radykalnie poprawiły sytuację wielu słabszych grup, zwłaszcza tych o niskim statusie społeczno-ekonomicznym. Długofalowe skutki tych działań są jednak trudne do przewidzenia, gdyż mogą one spowodować odpływ młodych kobiet z rynku pracy oraz zwiększyć inflację (na co już zdają się wskazywać niektóre dane).

Jednym z czynników wykluczenia społecznego jest wykluczenie cyfrowe. Dostęp do internetu stanowi obecnie nie tylko ułatwienie, ale wręcz warunek konieczny pełnego uczestnictwa w życiu społecznym, kulturalnym i zawodowym. Według GUS, w 2019 roku dostęp do internetu posiadało 86,7% gospodarstw domowych w Polsce, w tym 83,3% – szerokopasmowy. Według raportu „Społeczeństwo informacyjne w Polsce w 2019 roku”, podobnie jak w ubiegłych latach, kluczową barierą w upowszechnieniu korzystania z internetu jest brak takiej potrzeby (67,6% osób niekorzystających z internetu) oraz brak odpowiednich umiejętności (52%). Bariery finansowe są powodem nieposiadania dostępu do internetu dla około 14,7% gospodarstw domowych (o blisko 3 pp. mniej niż rok wcześniej), natomiast brak technicznych możliwości posiadania internetu w miejscu zamieszkania niemal nigdy nie stanowi problemu. Pojawił się równocześnie ciekawy nowy trend: rosnący odsetek osób celowo rezygnuje z internetu, wskazując niechęć do tego medium jako główną przyczynę. Odsetek takich osób wśród niekorzystających z internetu zwiększył się w ciągu czterech lat blisko dwukrotnie: z 7,3% w 2015 roku do blisko 13,7% w 2019 roku.

Korzystanie z internetu i nowych technologii jest zróżnicowane ze względu na czynniki społeczno-demograficzne, przede wszystkim wiek i wykształcenie. Z internetu korzysta zdecydowana większość młodych i bardzo niewiele starszych osób. Korzystanie z internetu i umiejętności teleinformatyczne są też powiązane z zamożnością oraz miejscem zamieszkania, ale oba te czynniki tracą na znaczeniu.

Jako firma telekomunikacyjna, musimy odpowiadać na zróżnicowane potrzeby klientów, zarówno tych starszych – mniej przekonanych do nowych technologii, jak i młodszych – przyzwyczajonych do ciągłego bycia online i podążających za nowinkami technologicznymi. Wydatki na usługi telekomunikacyjne są stałym elementem budżetu gospodarstw domowych, a każdy klient Orange Polska, niezależnie od zasobności portfela, może znaleźć ofertę dla siebie i swoich bliskich. Wyzwaniem społecznym staje się obecnie nie tyle dostęp do sieci, lecz umiejętność mądrego i bezpiecznego korzystania z nowych technologii.

Z uwagi na model biznesowy i charakter łańcucha dostaw, polityka w zakresie praw człowieka jest formułowana na poziomie międzynarodowym przez Grupę Orange. Poza ogólnymi ramami Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) i zasad Global Compact, Grupa przestrzega Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka, ustanowionych w 2011 roku.

Działania Grupy w odniesieniu do poszanowania podstawowych praw człowieka koncentrują się w trzech głównych obszarach:

• relacje z pracownikami
• relacje z dostawcami
• poszanowanie prywatności i wolność wypowiedzi.

Kwestie odnoszące się do przestrzegania praw człowieka są zawarte w Kodeksie Etyki Orange Polska. Szanujemy wszystkich ludzi i ich prawo do prywatności. Akceptujemy różnorodność rozumianą w kategoriach pochodzenia, rasy, płci, kultury, wieku i stanu cywilnego, a także przekonań religijnych i politycznych oraz przynależności do organizacji społecznych i zawodowych.

Wprowadziliśmy w Orange Polska Kodeks dla Dostawców. Kodeks został opracowany na poziomie Grupy Orange i dostosowany do regulacji krajowych. Jego celem jest zachęcenie do stosowania i poszanowania praw i regulacji z zakresu praw człowieka oraz zapewnienie, iż będą one właściwie i efektywnie stosowane. Dostawcy zobowiązują się do przestrzegania praw człowieka i unikania angażowania się w jakiekolwiek przypadki ich naruszenia.

Kodeks obejmuje następujące obszary:

• odpowiedzialność społeczna – swoboda zgromadzeń i prawo do negocjacji zbiorowych, praca niewolnicza, praca dzieci, różnorodność i niedyskryminowanie, wynagrodzenia, czas pracy i BHP
• odpowiedzialność środowiskowa – ochrona środowiska, zasoby naturalne i gospodarowanie odpadami
• zabronione praktyki biznesowe – polityka antykorupcyjna, konkurencja, sponsoring, dotacje polityczne, pranie pieniędzy oraz bezpieczeństwo i ochrona danych.

Kodeks został upubliczniony i wpisany do umów z dostawcami. Obecnie pracujemy nad opracowaniem polityki w zakresie praw człowieka dla Orange Polska.

Uruchomiliśmy także kurs e-learningowy z zakresu praw człowieka, który ukończyło 94% pracowników działu zakupów. Prawa związane z różnorodnością są przedmiotem naszej polityki zarządzania różnorodnością (więcej na stronie Wyniki modelu biznesowego); zaś ochrona prywatności i danych osobowych – przedmiotem polityki w zakresie bezpieczeństwa klientów (więcej na stronie Wyniki modelu biznesowego).

W 2019 roku w umowach z dostawcami wprowadzono oddzielne zapisy dotyczące społecznej odpowiedzialności biznesu w postaci Klauzuli CSR. Strony zobowiązują się do przestrzegania oraz podejmowania niezbędnych starań w celu zobowiązania swoich pracowników, dostawców i podwykonawców do przestrzegania przepisów krajowych, europejskich i międzynarodowych dotyczących standardów etycznych i odpowiedzialnego zachowania, w tym m.in. przepisów dotyczących praw człowieka, ochrony środowiska, zdrowia i bezpieczeństwa osób oraz zrównoważonego rozwoju. Zobowiązują się do przeciwdziałania naruszeniom w obszarze praw człowieka i podstawowych wolności oraz zagrożeniom dla zdrowia i bezpieczeństwa osób oraz środowiska. Oświadczają, że będą wymagać od swoich pracowników, dostawców i podwykonawców powstrzymywania się od zatrudniania dzieci, wykorzystywania pracy przymusowej oraz będą zwalczać wszelkie przejawy dyskryminacji. Klauzula obowiązuje od 2019 roku we wszystkich nowych umowach zakupowych.

Orange Polska bardzo poważnie traktuje wszelkie kwestie związane z przestrzeganiem praw człowieka. Szczególną dbałość przywiązuje do prawa w zakresie ochrony prywatności i ochrony danych osobowych. W celu zapobieżenia ewentualnym kradzieżom, nieuprawnionym modyfikacjom lub przetwarzaniu danych osobowych klientów i pracowników oraz danych osobowych powierzonych do przetwarzania przez Orange Polska wdrożyliśmy zabezpieczenia zgodne z międzynarodowymi standardami i wprowadzamy proces oceny oraz przeciwdziałania skutkom naruszenia praw i wolności osób fizycznych, których dane przetwarzamy

Spółka Orange Polska nie pozostaje obojętna na globalne wyzwania dotyczące ochrony środowiska naturalnego i jego zasobów. Postawiliśmy sobie ambitne cele i podejmujemy konkretne działania w celu ograniczenia wpływu na środowisko. W działalność biznesową włączamy inicjatywy ukierunkowane na podnoszenie świadomości ekologicznej i poszanowanie środowiska. W ramach polityki ochrony środowiska dbamy o przestrzeganie odpowiednich norm i przepisów w naszej działalności.

Poza działaniami na rzecz ograniczenia naszego własnego wpływu na środowisko, jako dostawca usług telekomunikacyjnych możemy się w znaczący sposób przyczynić do zmniejszenia niekorzystnego wpływu działalności biznesowej innych. Technologia cyfrowa jest obecnie wpisana we wszystkie obszary działalności człowieka, a rozwijanie zastosowań cyfrowych pozostaje dla nas stałym wyzwaniem. Ponadto, w ramach radykalnej transformacji sektora przemysłowego, technologia cyfrowa stwarza także szansę na wdrożenie bardziej innowacyjnych i zrównoważonych rozwiązań, dostosowanych do wyzwań w zakresie oszczędzania energii i ochrony środowiska.

Oferując usługi zastępujące tradycyjne formy komunikacji i przesyłania dokumentów, promujemy rozwiązania przyjazne środowisku, które pomagają w ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych. Dzięki tele- i wideokonferencjom, elektronicznemu obiegowi pism, internetowym zakupom, e-usługom, e-fakturom oraz kompleksowym systemom teleinformatycznym dla administracji i przedsiębiorstw sprawiamy, że ekologia i poszanowanie środowiska naturalnego zyskuje konkretny wymiar w życiu codziennym.

Mamy świadomość tego, że również nasza działalność jako firmy telekomunikacyjnej ma wpływ na zmiany klimatyczne, dlatego zależy nam na zmniejszaniu emisji gazów cieplarnianych przez naszą firmę. Polityka środowiskowa Orange, która odpowiada na te wyzwania, opiera się na trzech głównych zasadach: zmniejszeniu emisji CO₂, włączeniu gospodarki obiegu zamkniętego do procesów i działań oraz wykorzystaniu technologii cyfrowej do transformacji środowiskowej i energetycznej. Zobowiązaniem Grupy jest osiągniecie neutralności klimatycznej do 2040 roku